ΓΡΑΠΤΗ ΑΛΛΑ ΗΧΗΡΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΔΕΣ

Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι

Έλαβα το ενημερωτικό σημείωμα - δεν τολμώ να το ονομάσω πρόσκληση -  για την Επιστημονική ημερίδα που διοργανώνει η ΕΜΙΑΝ, με θέμα «Ιστορικές προσεγγίσεις για τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ)».

Διαβάζοντας τον τίτλο, δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλη ήταν η χαρά και η συγκίνησή μου! Υπήρξε το μεγάλο μου όνειρο, η διακαής επιθυμία μου - χρόνια τώρα - να μελετηθεί και να αναδειχθεί ο ρόλος και η δράση της γενιάς μας, αυτής της σισύφειας (όπως την ονομάζω εγώ) γενιάς, που - μέσα σε 45 μήνες δράσης - ένωσε τόσες χιλιάδες νεολαίων σ' ένα κοινό αγώνα και που υπέστη βασανιστήρια και υπέφερε επί Χούντας. Και τα χρόνια που ήρθαν δεν δικαίωσαν ούτε τους αγώνες μας ούτε τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν τίμια, ειλικρινά και με αυταπάρνηση στο πλευρό των Λαμπράκηδων και των νέων μας, στο πλευρό του λαού μας, που πήρε ξανά θάρρος και ανέκτησε τις ελπίδες του για ένα καλύτερο αύριο, λίγο πριν έρθει η Δικτατορία να τσακίσει τα όνειρα όλων μας και να βυθίσει τη χώρα βαθιά στην ανομία και την οπισθοδρόμηση και να οργανώσει το «ξεπούλημα» που κάποιες πτυχές του νιώθουμε σήμερα.

Διαβάζοντας την ενημέρωση που μου εστάλη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, την ευχάριστη έκπληξη και τη χαρά τη διαδέχθηκαν σκέψεις πολλές, που θα ήθελα να καταγράψω και να σας κάνω κι εσάς κοινωνούς.

Μελετώντας τη σύνθεση όσων συμμετέχουν - ομιλητών και συντονιστών - έχω να παρατηρήσω μια ηχηρή απουσία παλαιών Λαμπράκηδων. Μπορεί να μην ήταν όλοι οι παλιοί Λαμπράκηδες επιστήμονες - ιστορικοί και κοινωνιολόγοι - για να αναλύσουν το «φαινόμενο», αλλά δεν μετράει ότι ήταν αυτοί που έζησαν το Κίνημα και πάλεψαν γι' αυτό και βασανίστηκαν;...

Περιδιαβαίνω το ενημερωτικό έντυπο:

1.  Στην έναρξη, την ημερίδα χαιρετίζουν ένα μέλος της ΕΣΗΕΑ (η Μαριλένα Κατσίμη) και ένα μέλος της ΕΜΙΑΝ (ο Ζήσιμος Συνοδινός), πρόσωπα και τα δύο από τους διοργανωτές της Ημερίδας. Θα ήταν τόσο δύσκολο να χαιρετίσει και ο Τάκης Μπενάς - αν όχι αυτοπροσώπως, μ' ένα κείμενό του - ο οποίος ήταν ο Γενικός Γραμματέας της Νεολαίας; Εγώ πιστεύω ότι θα ήταν μεγάλη η τιμή και για εκείνον και για την ημερίδα, αλλά και για όλους τους επιζώντες Λαμπράκηδες.

2. Στην 1^η Συνεδρία, με θέμα: «Μορφές οργάνωσης και δράσης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη», συντονιστής είναι ο προσωπικός φίλος μου, ο δημοσιογράφος Νίκος Κιάος. Ομιλητές είναι οι: Στέφανος Στεφάνου, Βασίλης Κωτούλας και Θανάσης Καλαφάτης. Από αυτούς οι δύο (Στέφανος Στεφάνου και Θανάσης Καλαφάτης) υπήρξαν μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου των Λαμπράκηδων. Ο Στέφανος Στεφάνου, κατά την προσωπική μου άποψη, ήταν από τα πιο αξιόλογα στελέχη αυτών που εγώ ονομάζω «αλεξιπτωτιστές», που αποχώρησε γρήγορα από τους Λαμπράκηδες και πήγε στο Κόμμα. Πρόκειται για εξαιρετικό θεωρητικό στέλεχος, αλλά δεν ήταν ποτέ οργανωτικός, όπως γεννά προσδοκίες ο τίτλος της συνεδρίας. Ο Κωτούλαςυπήρξε ένα από τα πιο αξιόλογα στελέχη του Γραφείου της Αθήνας, αλλά δεν θυμάμαι αν ήταν ποτέ μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου. Συμπέρασμα αυτής της πρώτης συνεδρίας: λείπουν στελέχη που είχαν - τότε - υπεύθυνες θέσεις. Ξέρω, κάποιοι έχουν πεθάνει.. Αλλά, δεν νομίζω πως έχουν φύγει όλοι..

3. Στη 2^η Συνεδρία, με θέμα: «Βαθμοί αυτονομίας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη», συντονιστής είναι ο δημοσιογράφος Τάσος Τρίκκας, μέλος της Γραμματείας, ο οποίος υπήρξε πράγματι από τα βασικά στελέχη των Λαμπράκηδων. Οι ομιλητές είναι κι εδώ τρεις: ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος, πολιτικός επιστήμονας, ο Σταύρος Παναγιωτίδης, υποψήφιος διδάκτορας Παντείου Πανεπιστημίου και η Ιωάννα Παπαθανασίου, διευθύντρια ερευνών ΕΚΚΕ - ΑΣΚΙ. Για την Ιωάννα Παπαθανασίου, θεωρώ ότι η επιλογή ήταν πολύ εύστοχη: είναι η ιστορικός που έχει γράψει την τελευταία και πιο ολοκληρωμένη μελέτη για τους Λαμπράκηδες, αφού πρώτα επικοινώνησε και μίλησε με τα κυριότερα στελέχη. Για τους άλλους ομιλητές, δεν έχω να πω κάτι. Ελπίζω να είναι γνώστες του θέματος.

4. Η ημερίδα κλείνει με τη στρογγυλή τράπεζα. Το θέμα της συζήτησης είναι: «Προβλήματα και προοπτικές των ιστορικών σπουδών για τη μελέτη της νεολαίας, των κινημάτων της νεολαίας και των αγώνων της για την παιδεία και τον πολιτισμό». Τόσο ο συντονιστής, ο Ηλίας Νικολακόπουλος, όσο και οι ομιλητές (Νίκος Θεοτοκάς, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Κώστας Κατσάπης και Σεραφείμ Σεφεριάδης) προέρχονται από τον πανεπιστημιακό χώρο. Γιατί, όμως, τέτοια πλειοψηφική παρουσία και συμμετοχή από την Πάντειο; Μοναδική εξαίρεση από τους ομιλητές της στρογγυλής τράπεζας αποτελεί ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ο οποίος είναι λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών και προέρχεται από την επιστημονική δύναμη του ΑΣΚΙ. Μου θυμίζει κλειστό κύκλωμα αυτή η συντριπτική παρουσία της Παντείου..

Αυτά αφορούσαν τις παρατηρήσεις μου επί του σημειώματος με τα οργανωτικά της ημερίδας.

Ακολουθούν κάποιες εξίσου σημαντικές - ίσως και πιο σημαντικές - παρατηρήσεις μου επί της ουσίας της διοργάνωσης της ημερίδας.

1. Θεωρώ απαράδεκτο - «τερατώδες», αν οικειοποιηθώ τον χαρακτηρισμό που έκανε ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος - να μην έχει σταλεί, από όσο έχω πληροφορηθεί, πρόσκληση συμμετοχής στον Μίκη Θεοδωράκη, τον Πρόεδρο της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Μπορεί, αντικειμενικά, να δυσκολεύεται να παρευρεθεί και να συμμετάσχει σ' όλη τη διάρκεια της ημερίδας, αλλά είμαι βέβαιος πως δεν θα μας στερούσε την ευκαιρία να καταθέσει - έστω και γραπτώς - τις σκέψεις του και την εμπειρία του ξεπερνώντας τις δυνάμεις του και τα μεγάλα  προβλήματα υγείας που τον κατατρύχουν. Μήπως υπάρχουν και άλλοι λόγοι, που ίσως γνωρίζει καλύτερα η ΕΜΙΑΝ;

2. Δεν προσεκλήθη ούτε ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος, διακεκριμένος στο χώρο του επιστήμονας και δικηγόρος. Κι όμως, ο Χριστόφορος ήταν ο νομικός υπεύθυνος σ' όλη τη διάρκεια της δράσης των Λαμπράκηδων, αναλαμβάνοντας κάθε νομικό θέμα: από την υπεράσπιση των συλλαμβανόμενων μέχρι την επιμέλεια των οποιωνδήποτε νομικών κειμένων. Σημαντική ήταν και η συνεισφορά του στη σωτηρία των βιβλίων του ΘΕΜΕΛΙΟΥ, των εκδόσεων του κόμματος της ΕΔΑ. Διαχειριστής του εκδοτικού οίκου ήταν ο αείμνηστος Μίμης Δεσποτίδης.

3. Δεν είδα να εκπροσωπείται ούτε ένας από τους εκατοντάδες Λαμπράκηδες, που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν, που είχαν δώσει τη ζωή τους για το Κίνημα. Ίσως, θα είχε κληθεί ο Αντρέας Λεντάκης. Αλλά, βλέπετε, πρόλαβε και πέθανε νωρίς!.... Υπάρχουν, όμως, πολλοί ακόμη, ίσως όχι του θεωρητικού βεληνεκούς του Αντρέα. Πρόχειρα αναφέρω τον Χρήστο Ρεκλείτη, που βασανίστηκε όσο κανένας και που είναι ευρύτερα γνωστή η ιστορία του.. Άρα, θα είχαν κι ένα ζωντανό παράδειγμα μπροστά στα μάτια τους από τη ζωή και τη δράση των Λαμπράκηδων..

4. Θα τολμήσω να αναφερθώ και στον εαυτό μου, που έζησα από τα μέσα το Κίνημα, που είχα γίνει ένα με τα γραφεία του Κινήματος. Με εντολή του Μίκη, διέσωσα όλο το αρχείο των Λαμπράκηδων και το φύλαξα με προσωπικούς κινδύνους μέχρι το 2003, οπότε και το έφερα πίσω. Το 2005, αποφάσισα να το διαθέσω, να το δωρίσω, και ήρθαν εκπρόσωποι της ΕΜΙΑΝ και ο ίδιος ο Πρόεδρος, ο Στέφανος Στεφάνου. Πολύ υλικό, και μαζί 500 φωτογραφίες, για τις οποίες - ευτυχώς - η Αργυρούλα Ζαννή μου έστειλε το πρωτόκολλο παράδοσης παραλαβής αναφέροντας το περιεχόμενο των παραδοθέντων φωτογραφιών, που τώρα κυκλοφορούν με σήμανση, με μεγάλα γράμματα, στο κέντρο της κάθε φωτογραφίας με το λογότυπο «ΕΜΙΑΝ» και όχι με την επισήμανση «Αρχείο των Λαμπράκηδων», όπως τους είχα ζητήσει κατά την παράδοση του υλικού. 

5. Συνεχίζοντας την αναφορά στην προσωπική μου προσφορά, θα ήθελα να αναφέρω πως, εδώ και δυο χρόνια, διατηρώ έναν διαδικτυακό χώρο Ιστορικής Μνήμης των Λαμπράκηδων. Φιλοδοξώ να συγκεντρώσω και να αναρτήσω υλικό που έχω στη διάθεσή μου για την ιστορία και τη δράση των Λαμπράκηδων και να το προσφέρω - ελεύθερα και διαδικτυακά - στις επόμενες γενιές και στους μελετητές που θα ενδιαφερθούν για το Κίνημα των Λαμπράκηδων. Έτσι, ο κάθε ενδιαφερόμενος δεν θα αναγκάζεται να τρέχει από βιβλιοθήκη σε βιβλιοθήκη και από ίδρυμα σε ίδρυμα, προκειμένου να μελετήσει την ιστορία του Κινήματος. Δεν φιλοδοξώ να ανταγωνιστώ κανέναν, ούτε την ΕΜΙΑΝ. Δεν έχω, άλλωστε, το επιστημονικό δυναμικό υποστήριξης που διαθέτει η ΕΜΙΑΝ και άλλοι οργανισμοί ούτε τους πόρους που μπορούν τέτοιοι οργανισμοί να αντλήσουν. Από τη σύνταξή μου συντηρώ και το site (www.lamprakides.gr) και το blog (www.lamprakides.gr/blog), του οποίου τη μορφή και το περιεχόμενο φροντίζουν αφιλοκερδώς οι ελάχιστοι συνεργάτες μου. Τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου, γιατί και το site και το blog στηρίζονται στις αναμνήσεις μου, στο πάθος μου για τη διατήρηση της μνήμης και στη δική τους  πολύτιμη προσφορά.

Κλείνοντας, θα ήθελα να σας καλέσω να διαβάσετε την εισαγωγή από το βιβλίο που έχω εκδώσει - με προσωπικό χρηματικό και ψυχικό κόστος - από το αρχείο μου (Αρχείο Παληοτάκη) με τίτλο: «Η ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΛΑΜΠΡΑΚΗΔΩΝ». Πρόκειται για μια απόπειρα συγκέντρωσης όλων των ποιημάτων και κειμένων που είχα συγκεντρώσει από αυτά που έστελναν ανώνυμοι και επώνυμοι φίλοι και σύντροφοι, για να αποτελέσουν έμπνευση και οδηγό της νεολαίας.

Από αυτή την εισαγωγή και την καταγραφή, μπορεί κανείς άνετα να καταλάβει πως το Κίνημα των Λαμπράκηδων είχε ως βασικό του μέλημα τον Πολιτισμό, την πνευματική καλλιέργεια και ανάταση της νεολαίας, αυτού του τμήματος του Λαού, στο οποίο πάντα ελπίζουμε για την Αλλαγή και για μια καλύτερη, δημιουργική, ανεξάρτητη Πατρίδα.

Σας παρουσιάζω, λοιπόν, αυτή την εισαγωγή και σας καλώ να φυλλομετρήσετε και το βιβλίο από τις εκδόσεις του Αρχείου Παληοτάκη μέσα από την ιστοσελίδα μας.

Θα το βρείτε στην ενότητα «Αρχείο Παληοτάκη», αν ανοίξετε την υποενότητα «Εφημερίδες - Περιοδικά».

Η ΠΟΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΚΑΤΑ ΝΟΥ ΟΙ ΛΑΜΠΡΑΚΗΔΕΣ

Μέσα από τα πολλά κείμενα που έχουν απομείνει για τη δράση των Λαμπράκηδων - από τις εφημερίδες τοίχου, από τη ΓΕΝΙΑ ΜΑΣ, από τα άρθρα και τις μελέτες που έχουν γραφεί για το Κίνημά τους - διαπιστώνεται ότι το Κίνημα των Λαμπράκηδων δεν ήταν μόνο πολιτικά συγκρουσιακό, όπως θέλουν, ίσως, να αφήσουν να εννοείται, όταν αναφέρονται στη δράση τους, περιοριζόμενοι - όσοι το κάνουν - στις πορείες και συγκρούσεις στις οποίες οι Λαμπράκηδες πρωτοστατούσαν.

Το κίνημα των Λαμπράκηδων ήταν κάτι περισσότερο και πιο βαθύ, όπως μπορεί κανείς να συμπεράνει και από τα ποιήματα και τα κείμενα, που βρέθηκαν στα γραφεία τους και μπόρεσε - με φροντίδα, σεβασμό και αγάπη - να διασώσει ο Παληοτάκης μέσα από διάφορες σοβαρές και κρίσιμες περιόδους που πέρασε ο λαός μας και ο ίδιος.

Ποιήματα ανωνύμων και επωνύμων βρέθηκαν στο αρχείο των οργανώσεων, ποιήματα και κείμενα παλαιοτέρων αλλά και σύγχρονων λογοτεχνών, που είχαν τότε αγωνιστική δράση ή που είχαν αναγνωρισμένο κύρος και σημαντική, για το έθνος και την κοινωνία, παραγωγή. Πλάι σε ποιητές, που δεν θα τους βρούμε ανθολογημένους στις ποιητικές ανθολογίες, βρίσκουμε τον Σολωμό, τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, που δεν είχαν καμιά σχέση με το αριστερό κίνημα. Αλλά και τους «κατηγοριοποιημένους» ως «συντηρητικούς», τον Σεφέρη και τον Ελύτη, θα τους βρούμε δίπλα στον «βαμμένο», τότε, «κόκκινο» Ρίτσο.

Τι δείχνει μια τέτοια «συνύπαρξη»;

Όλα αυτά μαρτυρούν ότι οι Λαμπράκηδες, με τις λέσχες που είχαν δημιουργήσει σε όλη την Ελλάδα, στόχευαν στην καλλιέργεια του λαού - μέσα από πολιτιστικές εκδηλώσεις, μορφωτικές παρεμβάσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, με ευρύτερο περιεχόμενο και στόχο.

Σ' αυτές τις δραστηριότητες μελετούσαν και «δίδασκαν» ποίηση, έστω και μόνο με τη δημοσιοποίηση των σχετικών ποιητικών έργων. Σε εθνικές γιορτές αλλά και σε πολιτικές εκδηλώσεις, σε προσωπικές στιγμές αλλά και σε συλλογικές δράσεις, η ποίηση είχε τη θέση της. Είχαν κατανοήσει ότι πολιτισμός και αλλαγή, εκπαίδευση και επανάσταση δεν μπορούν παρά να βαδίζουν μαζί. Δεν μπορείς να απαιτήσεις από ένα λαό να προχωρήσει σε επαναστατικές αλλαγές και δημιουργικές ρήξεις, αν δεν ενημερωθεί, αν δεν εκπαιδευθεί, αν δεν γνωρίσει το βάθος του πολιτισμού του, της παράδοσής του, των αγώνων του. Όλα αυτά δεν διδάσκονται μόνο στα θρανία - ίσως κυρίως όχι εκεί - ούτε γίνονται κτήμα μας μέσα από πολιτικές εκδηλώσεις και ομιλίες. Πρωτίστως δεν τα «διδάσκουν» οι πολιτικοί μας αντιπρόσωποι με το λόγο και τη στάση ζωής τους. Κάθε άλλο!...

Αυτό είναι που βαθιά είχε καταλάβει το Κίνημα των Λαμπράκηδων και γι' αυτό είχε καταφέρει να συγκεντρώσει και να κερδίσει τέτοιο εύρος από τις λαϊκές μάζες. Είχαν στρατευθεί στις γραμμές τους πολλοί πνευματικοί άνθρωποι της εποχής, που σήμερα - ακόμη και σε τόσο κρίσιμες στιγμές που διανύουμε για την κοινωνική και εθνική συνοχή και ύπαρξη - δεν τολμούν να βγουν μπροστάρηδες για να δείξουν το δρόμο της αλήθειας και της αλλαγής στο λαό.

Αυτός είναι και ο λόγος που αποφασίστηκε η δημοσίευση αυτών των ποιημάτων. Και για να αναδειχθούν ανώνυμοι σύντροφοι και Λαμπράκηδες, που κατάθεσαν τους στίχους τους ως προσφορά στο Κίνημα ή ως φόρο τιμής στους αγώνες και στα πρόσωπα που έδωσαν τη ζωή τους για τον ελληνικό λαό. Αλλά και για να εκτιμήσει κανείς, από τον απλό αναγνώστη μέχρι τον εμβριθή μελετητή, ποιες είναι οι αγωνίες της εποχής τότε, ποια τα αιτήματα και οι αγώνες, ποια τα όνειρα και οι ελπίδες, πόσο το πείσμα και ποια η στόχευση για την κατάκτηση των ονείρων.

Πολιτιστική ήταν η παράλληλη επανάσταση που συντελείτο την εποχή εκείνη. Ίσως σημαντικότερη από τη μάχη στους δρόμους και στις πορείες. Ίσως και η πανέξυπνη βαθιά και κρυφή εξουσία το κατάλαβε αυτό και θέλησε - πριν από κάθε άλλη νεολαία και πριν από κάθε άλλο Κίνημα - να φιμώσει τους Λαμπράκηδες και ό,τι αυτοί εκπροσωπούσαν. Ίσως και η αριστερή ηγεσία της εποχής αυτό να φοβήθηκε: ότι θα τρίξει και θα κινδυνέψει η ασφάλεια της καρέκλας τους, της μιας και μοναδικής άποψης, ότι ο λαός θα καταλαβαίνει και θα κρίνει, κι έτσι θα φτάσει να κρίνει και τους ίδιους και την ορθότητα των απόψεών τους.

Μέσα από τέτοιας δύναμης και τέτοιας ευρείας αποδοχής Κίνημα, ο λαός είχε ανακτήσει θάρρος, μετά τον τρόμο του Εμφυλίου και των εκτοπίσεων. Αργά αλλά σταθερά, οι γραμμές των Λαμπράκηδων πύκνωναν. Δεν φοβάται εύκολα κανείς, όταν ακούγονται, απαγγέλλονται, διδάσκονται οι εθνικοί μας ποιητές - ο Σολωμός και ο Παλαμάς - μαζί με τους αντιστασιακούς, όταν στην ίδια κολυμπήθρα βαπτίζονται όλες οι πνευματικές δυνάμεις αξεχώριστα, χωρίς κομματικούς χαρακτηρισμούς, όταν στρατεύονται οι δυνάμεις και το έργο τους στην υπέρτατη προσφορά, στη μόρφωση του Έθνους.

Προσφορά στο έργο και τον αγώνα των Λαμπράκηδων αυτή η έκδοση. Ίσως να αποτελέσει πηγή μελέτης για τους νέους και παλιούς ιστορικούς, οι οποίοι θα μπορέσουν να ανασυνθέσουν την εποχή μέσα και από τις καλλιτεχνικές και πνευματικές ανησυχίες που απασχολούσαν τους νέους τότε. Αλλά όλοι μπορούμε να βρούμε τις κοινές γραμμές και αγωνίες που διατρέχουν τους νέους κάθε εποχής: έρωτας, φιλία, αγώνας και αγωνία για το αύριο, μαχητικότητα, ασυμβίβαστο και ελπίδα, αλλά και τόσα άλλα κοινά χαρακτηριστικά των νέων, που μπορεί κανείς να αναγνωρίσει και στους νέους των Λαμπράκηδων, όπως και σε κάθε άλλο νέο κάθε εποχής.

Καλή ανάγνωση και καλή μελέτη.

Οι νεότεροι ας αναλάβουν τη σκυτάλη και ας πάρουν και πάλι την τύχη της χώρας στα χέρια τους. Μην περιμένετε από όσους σωπαίνουν. Κάντε τους «να βγουν από τα ρούχα τους». Ίσως, τότε, να μιλήσουν και να πουν όσα πολύ καλά αυτοί ξέρουν - εκτός και αν το σύστημα δεν τους έκανε μόνο να βουβαθούν αλλά τους προκάλεσε και λοβοτομή.

Μην πιστεύετε όσους σας λένε ότι είστε μικροί. Καμιά αλλαγή δεν έρχεται - ή καλύτερα, δεν ξεσπά - από τους ενήλικες, τους βολεμένους.

Οι νέοι έχουν τον παλμό, οι νέοι έχουν τα όνειρα. Οι μεγάλοι έχουν την εμπειρία της οργανωτικότητας.

Συμβουλευτείτε τους, αλλά μην τους αφήσετε να σας κηδεμονέψουν. Να βαδίζετε μαζί τους, αλλά να ελέγχετε ανά πάσα στιγμή τα βήματά τους. Καλύτερη η δική σας αλαζονεία, η νεανική υπεροψία, παρά η βολεμένη «σοφία» των συμβιβασμένων.

«Οι καινούργιες εποχές δεν έρχονται αμέσως», έλεγε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, που τον βρίσκουμε ανθολογημένο στα ποιήματα που μ' αυτά ζούσαν οι Λαμπράκηδες. Θέλει δουλειά πολλή για ν' αλλάξουν οι νοοτροπίες και, συνακόλουθα, οι ζωές μας. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα - για κάποιους ανυπόφορα μεγάλο - «το καινούργιο κρέας τρώμε με τα παλιά πιρούνια». Δύσκολα θα είναι τα χρόνια που ακολουθούν, παρά την τεχνολογία, που οι εφαρμογές της έχουν συγκλονίσει και ταρακουνήσει τη ζωή μας. Αν, όμως, αναζητήσουμε στο βάθος της, στην ουσία των πραγμάτων, θα διαπιστώσουμε ότι και «οι νέες κεραίες μεταδίνουν τις παλιές βλακείες».

Έχετε στα χέρια σας τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και τα χειρίζεστε καλύτερα από όλους τους μεγάλους. Ο Μπρεχτ έλεγε πως «Η σοφία διαδιδόταν πάντα από στόμα σε στόμα». Αυτό το ρόλο της κοινής ανθρώπινης σοφίας, τη διάδοση από στόμα σε στόμα, αντικαταστήστε την με τα μηνύματα από κινητά και υπολογιστές. Ίσως αυτή να είναι η σύγχρονη προφορική παράδοση των λαών του 21^ου αιώνα, του πλανητικού χωριού μας..

«Όλα αλλάζουν.

Να ξαναρχίσεις.

Μπορείς και με την τελευταία σου πνοή».

Μην αφήσετε να πουν και για σας, όπως και για εμάς:

ΓΙΑΤΙ ΣΩΠΑΙΝΕΤΕ;

Παληοτάκης